Πατριδογνωσία.
Ταξιδεύοντας, στη νοητή ευθεία από το ακρότατο άκρο της Κορνουάλλης του νησιού της Μ. Βρετανίας, προς δυσμάς, βρίσκεται το αρχιπέλαγος των νήσων Σκίλυ(Isles_of_Scilly), στην εμπασιά του Ατλαντικού. Βόρεια αυτής της νοητής γραμμής εκτείνεται η κοχλάζουσα Ιρλανδική θάλασσα και νότια της αρχίζει το Αγγλικό Κανάλι. Και στα δυό αυτά νερά οι πνιγμένοι και τα ναυάγια που βρίσκονται στο πάτο τους θα είναι πάντα και σε κάθε δεδομένη στιγμή περισσότερα από όλους τους ζωντανούς με τα πλεούμενα τους που πλέουν επ` αυτών.
Τον Οκτώβριο του 1707 , μια ευμεγέθης μοίρα του Βασιλικού Ναυτικού υπό τον ναύαρχο sir Cloudesley_Shovell επέστεφε με προορισμό το λιμάνι του Πόρτσμουθ.
Ήταν η εποχή των πολέμων της Διαδοχής του Ισπανικού στέμματος και ο ναύαρχος με την αρμάδα του, έχοντας όλο το καλοκαίρι πολιορκήσει τους γάλλους στο μεσογειακό λιμάνι και ναύσταθμο της Τουλόν τώρα γύριζε να ξεχειμωνιάσει σπίτι του. Ήταν ένας από τους πολλούς, ατελείωτους, δυναστικούς πολέμους που οι Αυλές και οι ηγεμόνες της Ευρώπης επιδίδονταν όχι με λιγότερο κέφι από ότι στα έφιππα κυνήγια τους και με ίσως πιο πολλή ανεμελιά από τις χοροεσπερίδες που διοργάνωναν στα παλάτσα και τους πύργους τους. Θεωρούσαν –ή μήπως αυτό άλλαξε ποτέ;- ότι ήταν ανεξίτηλα γραμμένο στο πεπρωμένο των πληβείων και των φτωχών να αλληλοσπαράζονται για λογαριασμό τους.
Στις 22 Οκτωβρίου, με το παλιό, 2 Νοεμβρίου με το νέο ημερολόγιο, στα βράχια των νησιών Σκίλυ ναυάγησε ο στόλος του ναυάρχου Σόβελ μέσα σε μια μανιασμένη θύελλα που φόρτωνε μέρες πριν από τον Βισκαϊκό κόλπο και όλο έσπρωχνε τα καράβια εκτός πορείας. Τέσσερα αρματωμένα πήγαν στο πάτο κομματιασμένα από τους ύπουλους ύφαλους μαζί και ίδιος ο ναύαρχος με τη ναυαρχίδα του, των 100 κανονιών, αύτανδρη. Σχεδόν δυο χιλιάδες ψυχές, τα κορμιά τους τσακισμένα τα ξέβραζε για βδομάδες η τρικυμία στα νησάκια του αρχιπελάγους και όλη η Αγγλία βυθίστηκε στο θρήνο και το πένθος.
Ναι, ο κακός καιρός σίγουρα, αλλά όχι μόνο αυτός ήταν ο δολοφόνος. Όλη η αρμάδα βγήκε εκτός και συνέχισε με λάθος πορεία λόγω κακής εκτίμησης των πλοηγών. Και όλοι το ήξεραν ότι αυτό δεν ήταν ούτε το πρώτο και δεν θα ήταν ούτε το τελευταίο ναυάγιο που προκαλούνταν λόγω ελλιπών υπολογισμών για τη πορεία και τη θέση των πλοίων.
Το πρόβλημα του γεωγραφικού μήκους
Το θέμα τίθετο ως εξής και το Ναυαρχείο/Admiralty καλύτερα από οπουδήποτε το γνώριζε πολύ καλά:
Όποιος ήθελε με αξιώσεις να κυριαρχήσει τους ωκεανούς, έπρεπε να έχει το τρόπο να τους δαμάζει και κανένας δεν θα μπορούσε να δαμάσει μια ανοιχτή θάλασσα αν δεν είχε τον τρόπο να προσδιορίσει με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια τη θέση του και τη πορεία του, με οποιοδήποτε καιρό, μέσα σ` αυτή.
Χιλιάδες ναυτικοί χάνονταν στις θάλασσες επειδή οι κυβερνήτες των πλοίων τους δεν είχαν τρόπο να διαπιστώσουν την ακριβή τους θέση.
Ενώ, ο προσδιορισμός του γεωγραφικού τους πλάτους ήταν μια πολύ εύκολη υπόθεση, ο προσδιορισμός του γεωγραφικού τους μήκους αποτελούσε ένα άλυτο πρόβλημα. Το μαζικό ναυάγιο στα νησιά Σκίλυ ήταν η πιο οδυνηρή υπενθύμιση ότι για να γίνει η Αλβιών θαλασσοκράτειρα, έπρεπε πρωτίστως να βρει λύση στο πρόβλημα του προσδιορισμού του γεωγραφικού μήκους, σε ένα μαθηματικό, γεωγραφικό και πιθανά αστρονομικό πρόβλημα και δευτερευόντως να νικήσει στα πεδία των μαχών και ναυμαχιών τους σκορδοφάγους του γάλλου βασιλιά.
Έτσι, το 1714 η δημόσια κατακραυγή για τα αλλεπάλληλα ναυάγια του βρετανικού στόλου, υποχρέωσε το Βρετανικό Κοινοβούλιο να θεσμοθετήσει το τεράστιο χρηματικό έπαθλο των 20.000 λιρών (πάνω από 10 εκατομμύρια δολάρια σε σημερινά χρήματα), το οποίο θα απένειμε σε όποιον ανακάλυπτε μια σίγουρη μέθοδο προσδιορισμού τού γεωγραφικού μήκους εν πλω.
Όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, η επιτροπή που ήταν υπεύθυνη για τον έλεγχο των προτάσεων, βομβαρδιζόταν με απίθανες ιδέες αφελών ή απατεώνων. Οι εφημερίδες της εποχής χρησιμοποιούσαν την έκφραση «εύρεση του γεωγραφικού μήκους» ως συνώνυμο της αναζήτησης του αδυνάτου…(ΕΔΩ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ...)
Μέχρι τις αρχές του 1730 δεν είχε παρουσιαστεί κάτι αξιοπρόσεκτο ενώπιον τη επιτροπής…
Τελικά, ξεχώρισαν δυο μέθοδοι προσδιορισμού του γεωγραφικού μήκους που θα ανταγωνίζονταν για το βραβείο.
Η πρώτη μέθοδος υποστηριζόταν φανατικά από τους αστρονόμους και βασιζόταν στις κινήσεις της Σελήνης. Όμως ήταν περίπλοκη και απαιτούσε καλές γνώσεις μαθηματικών. Αλλά είχε πολλούς και ισχυρούς υποστηρικτές καθώς οι φυσικοί και αστρονόμοι των κολεγίων ήταν το … trendy lobby της εποχής!
Η δεύτερη μέθοδος ήταν μεν απλούστερη, απαιτούσε όμως ένα ρολόι που να αντέχει στις θερμοκρασιακές μεταβολές, την υγρασία και κυρίως να λειτουργεί με ακρίβεια σε συνθήκες πλεύσης. Αν κατασκευαζόταν ένα τέτοιο ρολόι θα μπορούσε να δείχνει την ώρα του λιμανιού από το οποίο απέπλευσε το πλοίο, οπότε προσδιορίζοντας την τοπική ώρα με βάση τη θέση του ήλιου, η διαφορά ώρας θα έδινε το γεωγραφικό μήκος.
Όμως τα ρολόγια εκκρεμούς εκείνης της εποχής επηρεάζονταν από την υγρασία και τις μεταβολές της θερμοκρασίας και κυρίως από τους κλυδωνισμούς του πλοίου και δεν προσέφεραν την απαιτούμενη ακρίβεια.
Με το πρόβλημα καταπιάστηκαν μεγάλοι επιστήμονες της εποχής, όπως ο αστρονόμος Edmond_Halley, αλλά και ο ίδιος ο Νεύτωνας, ο οποίος είχε δηλώσει «…by reason of the Motion of a Ship, the Variation of Heat and Cold, Wet and Dry, and the Difference of Gravity in Different Latitudes, such a Watch hath never been made.» Δηλαδή: Λαμβάνοντας υπόψη τόσες μεταβλητές όπως κίνηση του πλοίου, θερμοκρασία, υγρασία, βαρύτητα, κλπ ένα τετοιο ρολόι δεν έχει ποτέ κατασκευαστεί, υποδεικνύοντας από τα ολύμπια ύψη της αδιαφιλονίκητης σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, ιδιοφυΐας του ότι μάλλον ηταν αδύνατο να κατασκευαστεί.
Ήταν όμως έτσι;
Aκόμη και ένας Νεύτων μπορεί να μιλήσει αστόχαστα!
Ο γιος ενός μαραγκού, στο Yorkshire, αρρωσταίνει από ευλογιά.
Όταν ήταν έξι χρονών ο Τζον αρρώστησε από ευλογιά. Κακιά αρρώστια, θέριζε τα παιδιά των φτωχών πιο πολύ. Ο Τζον Χάρισον ήταν το πρώτο από τα πέντε παιδιά ενός μεροκαματιάρη μαραγκού που δούλευε στα κτήματα του τοπικού γαιοκτήμονα. Ενώ ήταν άρρωστος ο πατέρας του για να τον καθησυχάσει του χάρισε ένα ρολόι. Μαγεμένος ο μικρός ενώ ακόμα ψήνονταν στο πυρετό άκουγε τους χτύπους του ρολογιού σαν να ηταν αυτοί της αγίνωτης ψυχής του που νόμισε ότι μπορεί να φτερουγίσει μακριά του. Από καλή τύχη ή γερή κράση ο μικρός Τζον άρχισε να αναρρώνει αργά αλλά σταθερά και η συντροφιά του μοναδικού αυτού μηχανήματος του εντυπώθηκε. Δεν το αποχωρίστηκε, από τότε και για πάντα ο νεαρός μαραγκός Τζον Χάρισον στον ελεύθερο χρόνο του μελετούσε έφτιαχνε και χαλούσε ρολόγια. Και όντας ξυλουργός τα ρολόγια που έφτιαχνε αρχικά, ηταν εξ ολοκλήρου ξύλινα!
Στα 1700 μετά την ανάρρωση, η οικογένεια μετακόμισε στο Μπάροου ένα νυσταλέο και ασήμαντο χωρίο στο Lincolnshire. Όταν πνίγηκαν οι ναυτικοί στα νησιά Σκίλυ ο Τζον Χάρισον ηταν 14 και όταν θεσμοθετήθηκε το βραβείο των 20000 στερλινών για τη λύση του προβλήματος του γεωγραφικού μήκους ηταν 21.
Για ένα παιδί λαϊκής οικογένειας και δη επαρχιώτικης, χωρίς πατρόνες ή προστάτες με μόνη ιδιοκτησία την κατοχή μιας κοινής τέχνης δεν υπήρχε ούτε κατά διάνοια η περίπτωση να λάβει κάποιο είδος “proper education”, να ανέβει σε κοινωνικό στάτους στην Αγγλία της εποχής όσο έξυπνος, ικανός και φιλομαθής να ήταν. Ο νεαρός, που χάρις στο πάθος του για τις μηχανές του χρόνου από ξυλουργός σιγά σιγά έγινε ωρολογοποιός, ηταν αυτοδίδακτος. Ήταν ασίγαστα φιλοπερίεργος σαν γάτος μυλωνά, διαβολεμένα πεισματάρης σαν μουλάρι του πεζικού, εφευρετικά εύστροφος σαν … Νεύτωνας!
Ήδη οι ανακαλύψεις του στην ωρολογοποιία άρχιζαν να αποδίδουν και απόκτησε κάποια εκτίμηση. Ήταν 35 χρόνων όταν ένοιωσε ότι ήρθε η ώρα του να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που οι, σερ Χάλευ και σερ Νιούτον, θεωρούσαν άλυτο, τουλάχιστον πέραν της αστρονομίας, το πρόβλημα του γεωγραφικού μήκους.
Ο επίμονος ωρολογοποιός και τα χρονόμετρα του.
Μια μέρα του 1730, με άστατο, υγρό καιρό ο Τζον Χάρισον άρτι αφιχθείς στο Λονδίνο κουβαλώντας μερικές από τις πιο εντυπωσιακές εφευρέσεις του αλλά πάνω από όλα με λεπτομερή σχέδια για ένα ναυτικό χρονόμετρο που θα έδινε λύση στο γνωστό πρόβλημα, ανέβηκε τα σκαλιά της εισόδου του Κρειν Κορτ της Φλητ Στριτ, οπου στεγάζονταν η Βασιλική Εταιρεία για να συναντήσει τον βασιλικό αστρονόμο της αυτοκρατορίας τον Εντμοντ Χάλευ. Ο βασιλικός αστρονόμος δέχτηκε τον νέο από τον βορρά με ψυχρή ευγένεια, τόση που ο Τζον νόμισε, όσο ο διάσημος αυτός άνδρας ξεφύλλιζε τις σημειώσεις του φακέλου του, ότι η φρεσκοαγορασμένη περούκα του είχε κοκαλώσει και αν τολμούσε να στρίψει το κεφάλι του δεξιά η αριστερά θα γλιστρούσε, θα έπεφτε και θα γίνονταν χίλια κομμάτια εκεί πάνω στο πάτωμα του γραφείου του βασιλικού αστρονόμου.
«Για αυτό δεν κουνήθηκα αλλά κοίταζα ευθεία μπροστά μου, μέχρι που ο κ. Χάλευ φάνηκε να ενοχλείται και ξερόβηξε εναντίον μου έτσι που καθόμουν σαν μπαστούνι», διηγούνταν αργότερα στο γιο του Γουίλιαμ.
Ο κ. Ε. Χάλευ είχε ωστόσο την ευγενή καλοσύνη να παραπέμψει τον Τζον στον κ. George_Graham που ηταν ο κορυφαίος κατά κοινή ομολογία χρονομέτρης και ωρολογοποιός του βασιλείου και φημισμένος σε όλη πολιτισμένη ήπειρο.(continent!) Επιπλέον αυτός ο κ. Γκραχαμ είχε την παρατσούκλι ο τίμιος Τζόρτζ, και όχι χωρίς λόγο. Πράγματι ο λονδρέζος διάσημος ωρολογοποιός εκτίμησε τον επαρχιώτη και άγνωστο συνάδελφο του. Ο έμπειρος όσο και έντιμος άνδρας κατάλαβε αμέσως ότι έχει ένα κομμάτι μάλαμα μπροστά του και δεν δίστασε να του παραχωρήσει 200 λίρες, ποσό καθόλου ασήμαντο, ώστε ο νεαρός άνδρας να κατασκευάσει το ναυτικό του χρονόμετρο και να το φέρει προς παρουσίαση στο Λονδίνο. Αυτός γνώριζε τι σφηκοφωλιά ηταν η Βασιλική Εταιρεία και η επιτροπή για το πρόβλημα του γεωγραφικού μήκους την όποια έλεγχε σχεδόν ολοκληρωτικά. Ο μόνος τρόπος ήταν να εμφανιστεί με το χρονόμετρο του ο Τζον Χάρισον και να απαιτήσει να δοκιμαστεί στη θάλασσα, δεν θα μπορούσε κανείς να το αρνηθεί. Με μόνο τα σχέδια όσο και αν ήταν σωστά, αυτός ο αθώος άγριος δεν θα είχε καμία τύχη, σκέφτηκε ο κ. Γκράχαμ, αλλά κράτησε όλες αυτές τις σκέψεις για τον εαυτό του και έδωσε τις 200 λίρες στον αμήχανο, μπερδεμένο αθώο άγριο του χωρίς τον παραμικρό δισταγμό.
Η1
Ο ξυλουργός γύρισε σπίτι και για χρόνια εργάστηκε ασταμάτητα. Το 1735 ηταν έτοιμος και με το πρώτο «timepiece» του, ονόματι H1, κατέβηκε στο Λονδίνο. Το μηχάνημα καθόλου όμορφο αισθητικά, ήταν ογκώδες, βαρύ δεν είχε εκκρεμές όπως όλα τα ρολόγια τότε, στη θέση του είχε επινοήσει ένα άλλο μηχανισμό.Το Η1 παρουσιάστηκε σε μια επιτροπή της Βασιλικής Εταιρείας και αποφασιστικέ να δοκιμαστεί, στο δρομολόγιο Πόρτσμουθ Λισσαβόνα. Παρά τις πρώτες δυσκολίες τα πήγε περίφημα. Ο Χάμιλτον χαρούμενος περίμενε την αμοιβή του. Την αρνήθηκαν, του ενέκριναν μόνο 500 λίρες για 7 χρόνια δουλειάς. Είπαν ότι έπρεπε να δοκιμαστεί σε ένα πιο μεγάλο και ταξίδι. "Λισσαβόνα-Αγγλία," είπαν, "μπορεί να το κάνει με δεμένα μάτια ένας έμπειρος άγγλος καπετάνιος. Το timepiece χρειάζονταν αυτές κι εκείνες τις βελτιώσεις, πιθανόν κάποιες άλλες κλπ."
Ο Χάρισον έφυγε για το χωριό του, αποφασισμένος να πάρει τη τιμή του πίσω και πάνω από όλα το έπαθλο που γνώριζε ότι περίμενε εκείνον…
Κατασκεύασε το No2 timepiece to 1741 και ζήτησε από τους κύριους της Βασιλικής Εταιρείας να το δοκιμάσουν σε ένα ποντοπόρο ταξίδι, ναι βεβαίως είπαν, θα το διαβιβάσουμε στο Ναυαρχείο, απάντησαν. Το Ναυαρχείο ξερά απάντησε ότι δεν επέτρεπε εν καιρώ πολέμου πειράματα και τα ρέστα. Επρόκειτο τώρα για τον πόλεμο της Αυστριακής διαδοχής και ο Τζον έπρεπε να περιμένει. Οι συγγένειες μεταξύ Ναυαρχείου και των λόρδων της Βασιλικής Εταιρείας παραήταν εκλεκτικές, αλλά τι μπορούσε να κάνει ένας Τζον Χάρισον από το νυσταλέο χωριουδάκι του;
Ο Τζον περίμενε αλλά συγχρόνως δούλευε … για αλλά 17 χρόνια, για να ετοιμάσει το Νο3 του, το οποίο μόλις το ολοκλήρωσε το … αγνόησε, καθώς ανακάλυπτε καινούργια πράγματα και μελετούσε ασταμάτητα, μέχρι που … εγεννήθη το Νο4 timepiece. Σε τίποτα δεν έμοιαζε με οτιδήποτε άλλο!
"I think I may make bold to say," ο Harrison έγραφε, "that there is neither any other Mechanism or Mathematical thing in the World that is more beautiful or curious in texture than this my watch or Time-keeper for the Longitude."(*)
Η4
Το Νοεμβρη του 1761 επιτέλους το χρονόμετρο του δοκιμάστηκε στο ταξίδι Πόρτσμουθ Τζαμάικα. Ο Χάρισον ηταν 68 ετών και άρχιζε να έχει προβλήματα όρασης. Ανάλαβε να συνοδέψει και να λειτουργήσει το μηχανισμό ο γιος του Γουίλλιαμ. Παρά τις επιφυλάξεις του καπετάνιου που όπως όλοι οι σωστοί ναυτικοί, δεν εμπιστεύονται τις καινοτομίες των στεριανών, ιδιαιτέρα όταν αυτές είναι στη μορφή ενός ταπεινού ρολογιού και από αυτές εξαρτάται η ζωή όλου του σκάφους, κράτησε τη ρότα όπως έδειχναν οι μετρήσεις του Ουίλιαμ Χάρισον. Το καράβι έπιασε στη Τζαμάικα τρεις μέρες πιο νωρίς από ένα άλλο που είχε αποπλεύσει από το Πόρτσμουθ 10 μέρες πιο … νωρίς από το πλοίο του Χάρισον! Το ρολόι του έχασε όλα κι όλα 5 δεύτερα που μεταφράστηκε σε μια ασήμαντη απόκλιση για υπερπόντιο ταξίδι 1,25 ναυτικών μιλίων ή 2,3 χιλιομέτρων! Θα περίμενε κανείς ότι επιτέλους η δικαίωση … μα όχι, η Βασιλική Εταιρεία είχε ακόμη επιφυλάξεις ήθελε περεταίρω δόκιμες και … δεν πλήρωνε το βραβείο που σαφώς πια ο Τζον Χάρισον δικαιούτο.
Το 1764 ένα ακόμη ταξίδι δοκιμή προγραμματίστηκε με προορισμό τα νησιά Μπαρμπάντος. Για μια ακόμη φορά το Η4 έκανε άψογη δουλειά και για άλλη μια φορά η επιτροπή του βραβείου της Βασιλικής Εταιρείας αρνήθηκε να ικανοποιήσει τον Τζον Χάρισον, αρχικά με κάποιες τεχνικές μπούρδες, και μετά με τη δικαιολογία ότι ο Χάρισον έπρεπε να παραδώσει όλα τα σχέδια στην εταιρεία, γιατί μόνο έτσι το χρονόμετρο του θα μπορούσε να αναπαραχθεί και μάλιστα είχαν το θράσος να παρακρατήσουν το Η4 στο αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς για … επαλήθευση των μετρήσεων.
Έχοντας ουσιαστικά υφαρπάξει το έργο της ζωής του, ο ξεροκέφαλος άντρας που στο μεταξύ είχε μετακομίσει στο Λονδίνο και πλησίαζε τα 80, κατασκεύασε το Η5 timepiece μια ακόμα πιο βελτιωμένη έκδοση του Η4. Η ιστορία του και ασίγαστη επίμονη του είχαν γίνει πλέον το καθημερινό talk show της εποχής.
Ζήτησε ακρόαση από τον βασιλιά Γεώργιο τον 3ο , ναι αυτόν με την τρέλα, που όμως είχε φαίνεται σωστότερη κρίση από τις πομάδες της Βασιλικής Εταιρείας. Ο Γεώργιος που του άρεσαν οι εφευρέσεις, επί δυο μήνες από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο του 1772 έκανε μετρήσεις με το H5 του Χάρισον, και στο τέλος αφού κατάλαβε, είπε με θυμό "By God, Harrison, I'll see you righted," (Μα το θεό, Χάρισον, θα φροντίσω να δικαιωθείς).
Και αυτό έκανε.
Την επομένη χρόνια, το 1773, όταν ο Τζον Χάρισον γίνονταν 80, το βρετανικό κοινοβούλιο, πίστωσε όλο το πόσο των 20000 λιρών που ηταν η αμοιβή του. Το βραβείο αυτό καθαυτό, η Βασιλική Εταιρεία δεν του το απένειμε. Δεν το απένειμε ποτέ σε κανέναν, μέχρι σήμερα, προφανώς θεωρώντας ότι σε θέματα ακριβούς μέτρησης του χρόνου μόνο ο θεός ο ίδιος αν υπέβαλλε τα χαρτιά του θα μπορούσε να βραβευτεί, ίσως!
Ο πεισματάρης Τζον Χάρισον πρόλαβε να χαρεί άλλα τρία χρόνια, το 1776 ο χρόνος του τέλειωσε. Την ίδια χρόνια ο Τζέιμς Κουκ διέπλεε τον Ειρηνικό και με ένα αντίτυπο του Η5 timepiece αποδείκνυε πέρα πάσης αμφιβολίας την τεράστια χρησιμότητα των καινοτομιών του αυτοδίδακτου ρολογά Χάρισον, και συνάμα τη στενότητα και αμβλύνοια την ευγενών καθηγητών της Βασιλικής Εταιρείας.
Παινέματα.
Δυο αιώνες περίπου από τον θάνατο του Τζον Χάρισον ένας διακεκριμένος αμερικανός δεξιώνονταν στο ναμπερ 10 της Ντάουνιγκ Στριτ. Κάνοντας μια πρόποση ο αμερικανός είπε: χάρις στις εφευρέσεις αυτού του ανθρώπου, μπορέσαμε να εξερευνήσουμε με ακρίβεια την γη και όταν εξερευνήσαμε τη γη μπορέσαμε να αναπτύξουμε συστήματα πλοήγησης που μας πήγαν στο φεγγάρι, κυρίες και κύριοι από δω ξεκίνησαν όλα, κατέληξε ο Neil. A. Armstrong.
Στα βιβλία ιστορίας είναι αρκετοί αυτοί που εκτιμούν ότι η βρετανική αυτοκρατορία, μια θαλασσοκράτειρα, οφείλει την δόξα και ισχύ της στην ανακάλυψη του ναυτικού χρονομέτρου του Τζον Χάρισον.
Τα παινέματα για τον αυτοδίδακτο ρολογά είναι πολλά, μόνο που είναι μετά θάνατο. Έτσι γίνεται συνήθως όταν ένας έντιμος, λαϊκός άνθρωπος διεκδικεί το αμοιβή του κόπου του με το σταυρό στο χέρι. Ο ίδιος δεν θα μάθουμε ποτέ τι είχε στο μυαλό του για όλα αυτά τα μεγάλα και αυτοκρατορικά που γράφτηκαν όταν αυτός αποχώρησε ήσυχα από τη σκηνή όπως είχε έρθει. Ίσως τίποτα, παρά μόνο να μην θαλασσοπνίγονται οι ναυτικοί όπως αυτοί στα νησιά του Σκίλυ. Και ίσως να είχε μόνο την έμφυτη τάση τόσων απλών, απλοϊκών ανθρώπων να βρουν το δίκιο τους έτσι νέτα σκέτα.
Ποιος ξέρει τι θα είχε γίνει ο ιδιοφυής πιονιέρος Τζον Χάρισον, αν είχε δεχτεί proper education, tutoring, schooling etc όπως οι πιο διάσημοι συνάδελφοι του; Μπορεί να τους είχε επισκιάσει όλους αυτούς, αλλά εξίσου πιθανόν όλη αυτή η «εκπαίδευση» να είχε τσακίσει αυτό το αδάμαστο, καθαρό, πληβείο, ξεροκέφαλο πλάσμα!
Κ.Β.LAMPRAKIS
01.06.2014
ΠΗΓΕΣ(*):
- physicsgg.me/2014/05/24/john-harrison-
- www.surveyhistory.org/john_harrison's_timepiece1.htm
- www.royalnavalmuseum.org/info_sheets_john_harrison.htm
- www.rmg.co.uk/explore/astronomy-and-time/time-facts/harrison
